Ambt Nederbetuwe Gerichtssignaat Kesteren 1628-1635

Dit negende deel van de Serie Gerichtelijke Transcripties Nederbetuwe bevat de handelingen van het Hoogadelijk Landgericht van de Nederbetuwe vanaf 1628 tot en met 1635. De transcriptie wordt kort ingeleid en de getranscribeerde tekst is voorzien van verduidelijkende voetnoten. Dit gerichtsboek sluit direct aan op het vorige deel. Het boek bevat verschillende handschriften, waardoor met name veel persoons- en perceelsnamen op zeer diverse wijzen worden weergegeven. Tevens is opvallend dat de stukken regelmatig kris-kras door elkaar staan, dus niet op datum. Een ander opmerkelijk gegeven is dat veel dagen worden weergegeven door heiligendagen. De inhoud varieert van rechtszaken over geringe bedragen tot en met gevallen van doodslag en moord. Er is dus sprake van civiele en criminele rechtspraak. Al werden veel zaken summier beschreven, er blijft voldoende informatie over om een beeld te kunnen vormen van de rechtspraak in deze jaren. Bijzonder is op 11 juni 1634 de besluitvorming ten aanzien van rechtstoepassing, namelijk dat attestaties moesten worden beëdigd en dat tegen beslaglegging op gerede goederen binnen 3 dagen ontslag moest worden gedaan. Dit laatste was van ouds gewoonte. Opvallend is het gegeven dat criminele zaken als steek- en vechtpartijen soms civiel werden afgedaan met betaling van smartegeld en de medische kosten. De oorlogsomstandigheden gaven de rechtbank reden om de bevolking tegen extreme schade te beschermen, zoals toen men in 1629 aan de pachtpenningen mocht korten wegens de inlegering van krijgsvolk. Ook werden er wachten in de kerken gezet ter bescherming, maar dat wilde nog wel eens uit de hand lopen. Daarnaast was er sprake van watersnoden, zoals in 1635 toen de dijk bij Ochten doorbrak en het land onderstroomde. De rechtbank verleende daarop de pachters een korting van 50 procent op hun pacht wegens de geleden schade. Dr. Peter Dirk Spies (Amersfoort, 1955) promoveerde in 2017 aan de Theologische Universiteit te Apeldoorn op de studie: De classis van Tiel 1579-1816. De gereformeerde kerk in de Nederbetuwe in het spanningsveld van politieke machten en maatschappelijke veranderingen. Hij is onder andere werkzaam geweest als hoofd van een afdeling archief, bibliotheek en documentatie, als theoloog binnen de Nederlandse Hervormde Kerk en als jurist in bestuursrechtelijke zaken. Daartoe volgde hij enkele archiefopleidingen en bekwaamde zich in bestuursrecht en paleografie. Zijn onderzoeksgebied en specialisatie betreft in het bijzonder de kerkelijke, rechtelijke en politieke ontwikkelingen binnen het voormalig Hertogdom Gelre.