Het leugenlabyrint

Den Haag, 9 mei 1940. Bert Meijer van Leer koopt een Zündapp-motorfiets. Een dag later valt het Duitse leger Nederland binnen, en viert Emmeke, Berts zusje, haar verjaardag. Emmeke en Bert zijn joods, maar niet religieus. Bert heeft zich laten dopen en trouwt met de protestantse Lien. Emmeke is getrouwd met Joost, ook niet-joods en zelfs principieel antigodsdienstig. Bert knoopt uit lijfsbehoud zakelijke betrekkingen aan met de Duitsers. Dankzij zijn motorfiets - die zijn redding en zijn ondergang wordt - kan hij goederen opslaan voor joden die moeten vluchten. Joost ontkomt er niet aan de ariërverklaring te tekenen, en wordt als 'beloning' ontslagen. Hetzelfde lot treft ook Lien, terwijl haar schoonzusje Emmeke steeds verder geïsoleerd raakt. Hun 'gemengde huwelijken' vrijwaren hen niet van de sancties die de Duitsers hun opleggen als ze de maatregelen niet stipt opvolgen: registratie als jood, davidsster, 'evacuatie'. In Het leugenlabyrint is schrijver Paul Binnerts er getuige van hoe de schroef langzaam wordt aangedraaid. Steeds staan zijn personages voor beslissingen, waarvan alleen achteraf gezegd kan worden dat het de verkeerde beslissingen waren. Meer dan ze gezelschap houden kan hij niet. Paul Binnerts (1938) is toneelregisseur en de auteur van onder meer toneelbewerkingen als Mephisto (Klaus Mann), Black Box en Dezelfde zee (Amos Oz), en van Toneelspelen in de tegenwoordige tijd (2018), hét boek over (post)modern toneelspelen. Over Het leugenlabyrint: 'In Het leugenlabyrint is "de kennis van nu" aanwezig, maar de hoofdpersonen weten vaker niet dan wél wat te doen. Ze merken hoe gluiperig het kwaad de samenleving binnendringt en gaandeweg hun leven vernietigt: wat hen beangstigt of tot radeloosheid drijft, grijpt de lezer van nu naar de keel.' EMILE SCHRIJVER, ALGEMEEN DIRECTEUR JOODS CULTUREEL KWARTIER EN NATIONAAL HOLOCAUST MUSEUM