Een sentimentele reis

Viktor Sjklovski geldt in de moderne Russische literatuur als een der grote woordvoerders van het formalisme. Hij onderhield al voor de oktoberrevolutie contacten met de futuristen en hij gold als de belangrijkste theoreticus van de vooral stilistische vernieuwing in de literatuur. Zijn Sentimentele reis wordt nu beschouwd als een klassiek werk over de gebeurtenissen tussen 1919 en 1923. In het eerste deel, 'Front en revolutie', schildert Sjklovski het eerste revolutiejaar. In het tweede deel, 'Aan de schrijftafel', volgen zijn avonturen tijdens de burgeroorlog en in Perzië, Petersburg, Finland en Duitsland. Het is een uniek verslag van de Russische revolutie, de jaren van de burgeroorlog en de voor-stalinistische periode van maatschappelijke en culturele vernieuwing en experiment. Sjklovski's stijl is fragmentarisch. hij veroorlooft zich binnen het verslag van zijn belevenissen essayistische uitweidingen die schijnbaar buiten elk verband met het verhaal tal van fonkelende, humoristische paradoxen opleveren. De ordeloosheid en slordigheid van de Sentimentele reis zijn doelbewust aangebracht. Het boek is door die opzet en door de losse stijl een overtuigend tijdsdocument gebleven.