De ander, dat zijn wij

De vijandige houding tegenover de islam is in Europa een belangrijk politiek item geworden. Filosoof Marli Huijer beschrijft de gevolgen van deze politisering, voor ons, de ander en de democratie. Europa kent niet alleen een lange geschiedenis van antisemitisme; ook de huidige anti-islamgevoelens zijn niet nieuw. Ze gaan terug tot de achtste eeuw, toen moslims het Iberisch schiereiland veroverden. Eeuwenlang wisselden in Europa angst en fascinatie voor Arabieren, Turken en Perzen elkaar af. Nu de islam Europa niet van buitenaf binnendringt maar er deel van uitmaakt, krijgt het anti-islamisme een nieuwe, politieke dimensie. Overal groeit de invloed van partijen waarvoor de strijd tegen de islam speerpunt nummer één is. Wat betekent dat voor de democratie? Bestaat het gevaar dat het anti-islamisme dezelfde route neemt als eerder het antisemitisme? Over antisemitisme schreef Hannah Arendt dat het sluipenderwijs zijn weg vond naar alle lagen van de bevolking om plotseling ‘op te duiken als het enige issue waarover een bijna eenstemmige mening kon worden bereikt’. Marli Huijer waarschuwt voor de politisering van het anti-islamisme en stelt dat we niet moeten toegeven aan de behoefte aan vijandschap. Marli Huijer (1955) is hoogleraar Publieksfilosofie aan de Erasmus Universiteit Rotterdam en voormalig Denker des Vaderlands (2015-2017). Ze schreef onder meer Discipline (2013) en Achterblijven (2016).