De Nederlandse paus

Adrianus was de zoon van een gegoede scheepstimmerman uit Utrecht. Hij studeerde theologie en werd rector van de universiteit van Leuven, opvoeder van keizer Karel V en diens stadhouder in Spanje. Hij was een vriend van Erasmus en kwam in conflict met Luther. Hij was er zelf niet bij toen 39 kardinalen in de Sixtijnse Kapel hem op 9 januari 1522 onverwacht tot paus kozen. Zuchtend aanvaardde hij dit goddelijk lot, een onwaarschijnlijke levensloop voor iemand van zijn afkomst. Eenmaal in het Vaticaan aangekomen wachtte hem een bijna bovenmenselijke opdracht. Rome balanceerde financieel en moreel op de rand van de afgrond. Adrianus verontschuldigde zich voor de misstanden in zijn kerk, maar kon Luther niet overtuigen om te blijven. Evenmin wist hij de christelijke staten te verenigen in een kruistocht tegen sultan Süleyman. Met zijn hervormingsplannen en karige levensstijl maakte paus Adrianus VI zich niet geliefd in het Rome van de renaissance. Na een pontificaat van amper zeshonderd dagen overleed hij, moegestreden, onder verdachte omstandigheden. Pas ver na zijn dood kreeg hij erkenning als wegbereider van de katholieke contrareformatie. Niet eerder verscheen er een volledige en verantwoorde publieksbiografie van deze enige paus uit de Lage Landen. Het is een meeslepend verhaal tussen riddertijd en renaissance, tussen adel en burgerij, tussen Rome en de vroegste reformatie. Twan Geurts bestudeerde de oudste en de meest recente literatuur, maar trad ook in de sporen van Adrianus en reisde hem achterna: van Utrecht naar Leu-ven en van Zaragoza naar Rome.